Vorig jaar rond de kerstvakantie werd het voor mijn jongste dochter Maaike steeds meer duidelijk: de stap van studie naar werk werd onvermijdelijk en was niet langer meer uit te stellen. Inmiddels 24, had ze een studie Energiewetenschappen in Utrecht nog mooi weten te combineren met een inspirerend half jaar op de Bildung Academie in Amsterdam. Daar waren haar vakinhoudelijke en analytische vaardigheden aangevuld met meer persoonsgerichte en vormende vaardigheden.
Maar deze grote transitie riep in haar ook stevige spanning op. Welke kansen en mogelijkheden zijn er überhaupt? En welk bedrijf past goed bij mij? Uiteraard hebben we er samen uitgebreid over gesproken, en toch: de stap zelf bleef iets onoverzichtelijks en spannends houden.
Na de Kerst kwam dit proces van wikken en wegen opeens in een stroomversnelling: Maaike stuurde een vacature door voor technisch trainee bij de vier Randstad provincies, met de mogelijkheid om mee te werken aan een thema dat haar na aan het hart ligt: de energietransitie. Of ik het wat voor haar vond? Zo ja, dan was er haast geboden, want de deadline was diezelfde avond….Gedurende de drie (!) selectierondes werd haar enthousiasme steeds groter en groeide de hoop om te kunnen en mogen beginnen. Inmiddels werkt ze er al ruim 9 maanden en is het beeld dus flink anders ten opzichte van een jaar geleden: full swing aan werk.
Het is intrigerend na te denken over het verdere verloop van haar loopbaan. Volgens een in december 2017 verschenen rapport van de OESO zal haar generatie doorwerken tot maar liefst 72 jaar. Wat betekent dat voor het werken en leren tijdens die loopbaan?? We kunnen ons nauwelijks een voorstelling maken van de technologische veranderingen die mijn dochter en deels ook ons te wachten staan in deze tijdsperiode. Al te exacte of stellige voorspellingen over de toekomstige arbeidsmarkt, pessimistische of optimistisch, verdienen sowieso heel wat korrels zout. Wat we wel kunnen concluderen is dat de toenemende dynamiek veel aanpassingsvermogen zal vragen, zowel van individuen als van organisaties en instituties. Het is boeiend dat veel begrippen die nu circuleren in het denken over mens, werk en loopbaan allemaal raken aan dit vermogen om zich aan te passen: ‘career adaptability, agility (lenigheid of behendigheid), resilience (veerkracht) en vloeibaarheid. De kunst zal dus steeds meer worden om zowel mee te ontwikkelen met dat wat gevraagd wordt en tegelijkertijd zelf aan het stuur te blijven.
Dit vraagt zowel zelfbewustzijn als de vaardigheid om kansen pro-actief te kunnen benutten: in de loopbaanliteratuur treffend omschreven als de combinatie van ‘self awareness’ en ‘opportunity awareness’. Dat bewustzijn ontwikkelt de ene mens makkelijker dan de ander. En ook de wens en het vermogen te leren moet bij sommigen eerst worden aangewakkerd. Mijn dochter krijgt als trainee behoorlijk wat begeleiding in haar werk en loopbaan. Maar dat is zeker niet voor iedereen aan de orde. Bij James werken we er hard aan om in allerlei contexten deze loopbaanvaardigheden van werknemers te versterken, met extra aandacht voor die werknemers voor wie dat niet vanzelfsprekend of gemakkelijk is. We hebben elkaar op die nieuwe arbeidsmarkt steeds meer nodig en werken daarom ook graag in 2018 samen om kansen te benutten. Voor dit afsluitende moment voor al onze relaties ontspannen Kerstdagen en een frisse start in 2018!
Jouke Post