Inloggen
Werk verliezen is een ingrijpende gebeurtenis. Het raakt meer dan je portemonnee; het raakt ook je zelfvertrouwen en zekerheid over je toekomst. Dit geldt voor iedereen die zijn baan kwijtraakt, of het nu door een reorganisatie, economische omstandigheden, onrechtvaardige behandeling of andere redenen komt. Loopbaanbegeleiders spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van mensen die met werkverlies te maken krijgen. En kunnen tegelijkertijd doordat ze dit doen ook bijdragen aan sociale rechtvaardigheid.
Wat als verlies van werk niet alleen een persoonlijke crisis is, maar ook een kans wordt op meer zelfvertrouwen, kracht en nieuwe kansen voor een grotere groep?
Wat is sociale rechtvaardigheid in werk?
Sociale rechtvaardigheid in werk betekent dat iedereen eerlijk behandeld wordt en gelijke kansen heeft, ongeacht achtergrond, opleiding, of andere persoonlijke factoren. In de context van werkverlies gaat het niet alleen om de directe impact op een persoon, maar kan het ook gaan om het aanpakken van de structurele ongelijkheden die sommige groepen kwetsbaarder maken voor werkverlies. Want als je bijvoorbeeld boven de 55 bent en ineens je baan verliest is het ondanks een goede arbeidsmarkt, toch lastiger een nieuwe baan te vinden. Of als je bij ziekte eruit wordt gegooid en zelf je weg naar een baan weer moet terugvinden, kan dat toch moeilijk zijn.
Loopbaanbegeleiders helpen mensen op verschillende manieren om met het verlies van werk om te gaan en om een nieuw perspectief te vinden.
Hulp bij verwerking van rouw en verlies
Een baan verliezen kan aanvoelen als een groot verlies, en dan is het een rouwproces. Juist mensen die veel waarde hechten aan werk, hun beroep, of ook de organisatie waar zij werkten, hebben veel last van het verlies van hun werk. Mensen ervaren diverse gevoelens zoals verdriet, boosheid, onzekerheid en soms schaamte. Zij voelen zich ook vaak schuldig. Denken dat het hun eigen schuld is, ook al is dat niet zo, voelen zich schuldig dat zij geen inkomen hebben of dat zij nu werkeloos thuis zitten. Dat maakt het moeilijk los te laten wat hen is overkomen en verder te gaan. Het maakt het voor hen ook lastiger om te bedenken waar zij nu op kunnen en willen solliciteren, laat staan met vertrouwen weer te gaan solliciteren.
Groepsdynamiek en (h)erkenning
Hiervoor getrainde loopbaancoaches bieden een luisterend oor, helpen bij het verwerken van emoties, en ondersteunen mensen in het herstellen van hun zelfvertrouwen. Workshops die zij geven over verlies van werk dragen hieraan bij.
- Door bewustwording te creëren dat een ontslag niet zonder meer aan henzelf lag. Dat er vaak economische en politieke belangen spelen, die niets met hen persoonlijk te maken hebben.
- Door te bevragen wat eigenlijk ‘normaal’ is in geval van werk en ontslag en hoe met werknemers omgegaan wordt. Dat het bijvoorbeeld niet normaal is dat bij ziekte iemand er ‘uitgewerkt ‘wordt. Dat ouderen ontslagen worden, omdat gedacht wordt dat ze te duur of vaker ziek zouden zijn. En dat het wel normaal is om een uitkering aan te vragen bij ontslag, omdat dit een vangnet verzekering is, waar werknemer aan bijgedragen heeft voor dit geval van nood.
- Het benoemen van onrechtvaardigheden geeft mensen ruimte om schuldgevoel los te laten.
- Door in groepsverband hun verhaal te delen, elkaars verhaal met respect te beluisteren, elkaar te steunen ontstaat (h)erkenning, opluchting, solidariteit. Dit zorgt voor nieuwe inzichten en ruimte om de ontslagervaring losser te laten.
Ondersteuning bij het vinden van nieuwe kansen
Naast emotionele steun bieden loopbaanbegeleiders praktische hulp. Ze helpen mensen bij het ontdekken van hun talenten, het formuleren van doelen en het verkennen van nieuwe mogelijkheden waarin zij duurzaam verder kunnen. Dit kan gaan om het zoeken naar een nieuwe passende baan, het volgen van een opleiding, of zelfs het starten van een eigen bedrijf. Door hier met hun deelnemers aan te werken, hen ook kritisch bewust te maken, te bekrachtigen en weerbaarder te maken werken ze op individueel niveau al aan eerlijkere kansen en sociale rechtvaardigheid.
Werken aan een eerlijker systeem
Naast de ondersteuning van individuen kunnen loopbaancoaches ook bijdragen aan structurele veranderingen in de maatschappij. Iets dat wat mij betreft een duidelijkere plek zou mogen krijgen in het loopbaanvak.
- Bewustwording vergroten: Loopbaanbegeleiders kunnen de verhalen en ervaringen van hun cliënten (anoniem en met toestemming) gebruiken om aandacht te vragen voor de gevolgen van werkverlies.
- Pleiten voor betere bescherming van werknemers: Door samen te werken met beleidsmakers en maatschappelijke organisaties, zoals vakbonden kunnen ze bijdragen aan eerlijkere wetten en regelingen die werknemers beschermen tegen onrechtvaardige behandeling.
- Training en inclusie binnen organisaties bevorderen: Loopbaanbegeleiders kunnen bedrijven adviseren over hoe ze werknemers beter kunnen ondersteunen en een rechtvaardige werkomgeving kunnen creëren.
- Samenwerking met lokale initiatieven: Door samen te werken met gemeenschapsorganisaties en sociale projecten, zouden loopbaancoaches de toegang tot ondersteuning voor kwetsbare groepen kunnen vergroten.
Samen bouwen aan een rechtvaardige toekomst
Werkverlies is een moeilijke ervaring, maar met de juiste steun kunnen mensen weer vertrouwen krijgen in zichzelf en hun toekomst. Hierdoor zullen zij beter in staat zijn weer duurzaam werk te gaan vinden. Tegelijkertijd kunnen loopbaanbegeleiders bijdragen aan een rechtvaardiger maatschappij, waarin werkverlies eerlijker en menselijker wordt opgevangen.
Sociale rechtvaardigheid gaat niet alleen over het helpen van individuen, maar ook over het aanpakken van de onrechtvaardigheden, grotere systemen en structuren die ongelijkheid veroorzaken. Loopbaancoaches staan hierin aan de frontlinie, en maken het verschil – niet alleen voor hun deelnemers, maar ook voor de maatschappij als geheel.
Yvonne Yan